โครงการวิจัย การศึกษาสถานการณ์สิ่งแวดล้อมและสุขภาพในประเทศไทย

(Text)

โครงการวิจัย การศึกษาสถานการณ์สิ่งแวดล้อมและสุขภาพในประเทศไทย

คุณภาพชีวิตการทำงาน

พัฒนา มูลพฤกษ์

ดนยา วงศ์ศิริกุล

ปรีชา ลอเสรีวานิช

สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข

สำนักหอสมุดแห่งชาติ

2543

PDF

ไทย

A situation on environment and health in Thailand

การศึกษาสถานการณ์สิ่งแวดล้อมและสุขภาพในประเทศไทยการเพิ่มประชากรของประเทศไทยจาก 26 ล้านคนเป็น 62 ล้านคนในช่วง 40 ปีที่ผ่านมา มีการย้ายถิ่นจากชนบทสู่เมือง ประชากรเมืองของประเทศมีประมาณ 15 ล้านคน กรุงเทพมหานครเป็นศูนย์กลางการย้ายถิ่นที่สำคัญ ซึ่งคาดว่าปัจจุบันมีประชากรถึง 10 ล้านคน ทำให้เกิดกิจกรรมต่างๆในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมมากมาย ตั้งแต่การพัฒนาที่ดิน การเกษตร การปศุสัตว์ การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ การพลังงาน การอุตสาหกรรม การคมนาคม การท่องเที่ยว รวมถึงสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปก่อให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมต่างๆนานา ไม่ว่าจะเป็นสิงแวดล้อมทางกายภาพ เคมี ชีวภาพและสังคม กรุงเทพมหานคร ปริมณฑล และเมืองใหญ่จึงมีปัญหามลพิษทางอากาศ มลพิษทางเสียง มลพิษทางน้ำ มลพิษในดิน สารอันตราย ของเสียอันตราย มูลฝอย ความปลอดภัยของอาหาร ที่อยู่อาศัยไม่ถูกสุขลักษณะ และสถานที่ทำงานไม่สะอาดปลอดภัย สารมลพิษที่ปนเปื้อนในตัวกลางเหล่านี้อาจจะเข้าสู่ร่างกายได้หลายทางไม่ว่าจะเป็น ทางปาก ทางการหายใจ และสัมผัสทางผิวหนัง อาจจะทำให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยตั้งแต่ การเจ็บป่วยเล็กๆ น้อยๆ เจ็บป่วยมาก ทุพพลภาพ พิการ การบาดเจ็บ หรือจนขั้นเสียชีวิต รวมถึงการทำลายคุณภาพชีวิตของมนุษย์ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่างโดยเฉพาะ ชนิด ปริมาณ และระยะเวลา รวมถึงช่องทางของการสัมผัสสารมลพิษ ในตัวกลางหรือในสิ่งแวดล้อมที่ต่างกัน การตายด้วยสาเหตุสำคัญของประเทศไทยในปี พ.ศ. 2534-2541 พบว่าโรคหัวใจเป็นสาเหตุของการป่วยตายที่มีอัตราสูงเป็นอันดับหนึ่งมาโดยตลอด รองลงมาได้แก่ โรคมะเร็ง อุบัติเหตุ-การเป็นพิษ โรคความดันเลือดสูง-หลอดเลือดในสมอง การบาดเจ็บ/การฆ่าตัวตาย/ การถูกฆ่า โรคปอดอักเสบและโรคอื่นๆของปอด โรคเกี่ยวกับตับและตับอ่อน โรคไตอักเสบ/ไตพิการ ตามลำดับ นอกจากนี้ยังมีการป่วยด้วยโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวังที่มีอัตราการเจ็บป่วยสูงที่สุดคือ โรคอุจจาระร่วง รองลงมาได้แก่ ปอดบวม ไข้เลือดออก อาหารเป็นพิษ มาลาเรีย บิด ไข้หวัดใหญ่ วัณโรค โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และหัด ตามลำดับ สาเหตุของการตาย หรือสาเหตุของการเจ็บป่วยด้วยโรคต่างๆ ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย 10 อันดับแรกนั้น จะเห็นว่ามีหลายโรคที่เกิดจากการสัมผัสมลพิษ ไม่ว่าสารมลพิษจะอยู่ในรูปกายภาพ เคมี ชีวภาพ และสังคมที่ปนเปื้อนอยู่ในตัวกลางสิ่งแวดล้อมต่างๆ และบางครั้งการเจ็บป่วยและการตายอาจจะเกิดจากสารมลพิษหลายอย่างและยังอาจจะเกิดจากสาเหตุในปัจจัยแรงผลักดันหลายๆ ด้าน ข้อมูลยืนยันถึงสาเหตุการเจ็บป่วยและเสียชีวิตอันเนื่องมาจากปัญหาสิ่งแวดล้อมนั้นจึงค่อนข้างยากต่อการที่จะระบุให้ชัดเจนลงไปได้ เช่น โรคมะเร็งนั้นไม่ว่าจะเป็นที่อวัยวะใดของร่างกายก็ตามก็ยังไม่สามารถที่จะยืนยันหรือหาข้อสรุปที่แน่นอนและชัดเจนว่ามีสาเหตุมาจากปัจจัยใด การศึกษาวิจัยจึงมักกระทำในเชิงคาดการณ์และอาศัยผลจากการศึกษาทดลองในสัตว์ทดลองแล้วนำผลมาเปรียบเทียบกับการเกิดโรคกับคน การวิจัยที่เชื่อมโยงปัญหาสิ่งแวดล้อมและสาเหตุของปัญหาจากการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่มีผลกระทบต่อสุขภาพยังไม่สามารถทำให้เกิดความถูกต้องและครบถ้วนสมบูรณ์ในข้อมูลพอที่จะนำมาใช้อ้างอิง