โคบุตรเป็นนิทานคำกลอนเรื่องแรกของสุนทรภู่ เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับโคบุตร ซึ่งเป็นบุตรของพระอาทิตย์และนางอัปสร แต่พญาราชสีห์เป็นผู้เลี้ยงดูโคบุตรจนเติบใหญ่ เมื่อโตขึ้นมีวิชาโคบุตรได้รับของวิเศษจากพระอาทิตย์ คือ แหวนและสังวาล และได้ใบยาวิเศษที่ชุบชีวิตคนตายให้ฟื้นมาได้จากพญาราชสีห์ โคบุตรได้พบมณีสาครและอรุณโดยบังเอิญ และได้ช่วยทั้งสองชิงเมืองคืนจากเหล่าคนชั่ว เพื่อฝึกฝนวิชาความรู้ให้มากขึ้น โคบุตรและอรุณจึงตัดสินใจออกจากเมืองไปหาประสบการณ์ในที่ต่างๆซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการผจญภัยครั้งยิ่งใหญ่